SNEAKER PAZARINDAKİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİŞİMLER

SNEAKER PAZARINDAKİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİŞİMLER

Sürdürülebilirlik ve moda serimizin ikinci bölümüne spor ayakkabı pazarındaki sürdürülebilir tasarımları inceleyerek devam ediyoruz.

Fitness uzmanları, koşucuların ayakkabılarını her 500 ile 800 km arasında bir değiştirmelerini tavsiye ediyor. Bu da ortalamada bir koşucunun yılda iki ile dört çift koşu ayakkabısı satın alacağı ve atacağı anlamına geliyor.

Tahminlere göre, her yıl 200 milyondan fazla koşu ayakkabısı çöpe atılıyor..

Bu da spor ayakkabıların çevre kirliliği üzerinde çok fazla etkisi olduğunu gösteriyor.

Tüm spor ayakkabıların tahminen yüzde 80'i çöplüklere düşüyor.

Massachusetts Institute of Technology’nin 2013 de yayınladığı MIT'nin Malzeme Sistemleri Laboratuvarı baş araştırma bilimcisi Randolph Kirchain ve araştırma bilimcisi Elsa Olivetti liderliğindeki bir araştırmanın sonuçları bir çift spor ayakkabının üretimi için 360 dan fazla işlem ve çeşitli kimyasallardan, boyalardan, zehirli yapıştırıcılardan oluşan 65 ayrı parça gerektiğini ortaya koydu.

Bu kadar fazla adımlı ve malzemeli spor ayakkabı üretimlerinin büyük bir bölümünün elektirik enerjisini kömür ile sağlayan Çin ve yakın coğrafyalardaki gelişmekte olan ülkelerde üretildiğini paylaşan araştırmacılar; bir koşu ayakkabısının karbon etkisinin üçte ikisinden fazlasının üretim süreçlerinden kaynaklanabileceğini, daha küçük bir yüzdesinin ise ham maddelerin elde edilmesi veya çıkarılmasından kaynaklandığını buldular.

Bir çift koşu ayakkabısı üretiminde, 100 watt'lık bir ampulü bir hafta boyunca açık tutmaya eşdeğer 30 kilo karbondioksit emisyonu üretiliyor. 1 çift spor ayakkabı = Atmosfere salınan 30 kg karbon salınımı Durum böyle olunca son günlerde en çok okuduğumuz sürdürülebilir tekstil çalışmalarının adidas, Salomon, On Running gibi firmaların 2021 yılı içerisinde satışa sunacakları geri dönüşebilir malzemelerden yapılan yeni nesil, farklı oranlarda geri dönüşebilir malzemelerden üretilmiş spor ayakkabıları hakkında olması anlaşılır oluyor..

-adidas’ın Futurecraft.Loop’u -Salomon’un İndex.01’i -On Running’n kurduğu Cyclon abonelik sistemi gibi...

Bir Alman Markası olan adidas'ın Futurecraft. Loop'unu inceleyelim.

adidas futurecraft.Loop ile aynı ayakkabının yenisinin üretiminde eskisinin dönüşümünden gelen malzemeleri kullanarak üretim yapmayı hedefliyor.

adidas bu proje için Nisan 2019'da 200 prototip üreterek kullanıcılara sunduğu ayakkabıları kullanımları sonrası 2020'de geri topladı. Geri toplanan ayakkabılardan dönüştürülen malzemelerin kullanıldığı ayakkabıları ise 2021 yılı içerisinde satışa sunacağını duyurdu.

Bir Fransız markası olan Salomon ise % 100 TPU'dan ürettiği İndex.01' in geri dönüşümünden elde edilen malzemeleri bir kayak botunun üretimine dahil ediyor.

Henüz her iki firma tarafından da bu ürünlerin geri dönüşümünden elde edilen malzemelerin yüzde kaçının dönüşüme dahil olduğu ve yüzde kaçının ikinci üründe kullanıldığı konularında bilgi paylaşımı yapılmış değil. Fakat oranlar ne olursa olsun çalışmalar gelecek adına çok umut verici görünüyor.

WWD' den Cathrin Schaer ile döngüsel spor ayakkabı tasarımları hakkındaki görüşlerini paylaşan, ayakkabı endüstrisi fütüristi ve Hollanda merkezli online bir akademi olan Footwearology'nin direktörü Nicoline van Enter'ın bu konudaki yorumlarını okumanızı öneririm. Nicole van Enter'a göre bu ürünler ve tasarlanan sistemleri şimdilik 'Döngüsel' yerine ' ağa bağlı ekonomi' diye ifade etmek daha doğru bir anlatım sağlıyor.

Gelelim bir İsviçre Markası olan On Running’e

On Running'in daha farklı bir bakış açısı var. Firma Sürdürülebilirliği bir yaşam felsefesi olarak ele almış. Ürünü değil hayatlarımızı sürdürülebilir kılmak için koşunun dahil olduğu bir hayat tasarımı sunuyor. Bununla beraber ürünün yapımında kullanılan malzemelerin %50’ sinden fazlasında biyolojik içerikli ürünler ve hint çekirdeği kullanılmış. Kullanılan malzeme yapısındanda anlaşılacağı üzere üretimsel açıdan da karbon salınımı çok çok düşük.

Cyclon abonelik sistemi nedir? Nasıl çalışır?

- Sisteme aylık 29.99 $ karşılığında abone oluyorsunuz. (ön sipariş) - Ayakkabınız size teslim edilene kadar bir daha ödeme yapmıyorsunuz. - Ayakkabınızı bitirdiklerinde size bir güncelleme maili geliyor. Ayakkabınızı hala istiyorsanız güncellemeyi onaylıyorsunuz. Onayınızdan sonra ayakkabınız size gönderiliyor ve ve aylık ödemeleriniz ayakkabınızı teslim almanızla birlikte başlıyor.

- Eğer güncellemeyi onaylamazsanız 29.99$ ilk ödemeniz hesabınıza iade ediliyor. - Ayakkabıya 6 ile 9 ay veya 600 km’lik bir ömür biçilmiş. Bu ömür sonunda üyesi olduğunuz Cyclon sistemine mail yolu ile bildirim gönderiyorsunuz; onlarda size yeni ayakkabılarınızı gönderiyor.

- Siz de yeni ayakkabıarınızın geldiği kutuya da eskileri koyup geri gönderiyorsunuz.

Hepsi bu kadar.

Ayakkabılara belirlenen ömürlere göre bir sene içinde ödeyeceğiniz

29.99 $ x12= 359.88 $'lık ücret karşılığı size sene içerisinde iki çift ayakkabı servis ediliyor.

Döngüsel üretimde esas problemin geri toplama olduğunu düşündüğümüzde

On Running'in tasarladığı abonelik modelinin önümüzdeki yıllarda bir çok üreticiye ilham olacağı kesin görünüyor. Kişisel fikrim: On Running’in kurduğu sistemin geleceğe şekil verecek yapılardan olacağıdır.

Yazımın başındaki araştırmaya geri dönecek olursak firmaların malzemeler üzerine yaptığı tüm bu sürdürülebilirlik çalışmaları dünyamızın geleceği için gerçekten ümit verici…

Tüm bunlarla beraber bilimsel araştırmalar gösteriyor ki üretim süreçleri malzemelerden önce değişmeli böylece tekstil üretiminin çevre kirliliğine karşı olan etkileri hızla azaltılabilsin ki çocuklarımız da, torunlarımız da bir ağaç gölgesinde serinleyebilsin, doya doya içilen suların tadına varabilsinler. Son olarak Pittsburgh Üniversitesin'den Vikas Khanna’nın dikkatimizi üretim metodlarının karbon salınımındaki etkilerine çekmek istediği bir açıklaması ile bitirmek isterim.

"Malzeme değiştirme stratejilerinin tek başına ürünlerin çevresel etkisini azaltmada yeterli olmayabileceğini akılda tutmak önemlidir" diyor. "Örneğin, yenilenebilir malzeme kaynaklarına geçiş, yüksek üretim enerjisi gereksinimleri içeren ürünler için tek başına yeterli olmayabilir.” Bir sonraki yazımda Covid-19 sebebi ile uzunca bir süredir yapamadığımız uzun mesafeli uçuşlarımızda ki atık oranını düşürmek için yeni tasarlanan sürdürülebilir ürünler üzerine olacak… Sevgi ve sağlıkla kalmanız dileğiyle, Evrim BERRAK